دوستم؛ فرمانده‌ی کاریزماتیک در دموکراسی پوشالی و حق‌ستیز افغانستان
آقای دوستم از شبه‌نظامی آنارشیسم در شمال کشور پا به دنیای سیاست گذاشت، از تکیه‌گاه قدرت قومی قد برافراشت و به قوم ترکتباران در سیاست افغانستان هویت داد.
جنرال عبدالرشید دوستم، معاون نخست ریاست‌جمهوری و رهبر حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان همواره در دو خصوصیت آوازه‌ی افواه سیاست‌مداران و شهره‌ی سیاست در تاریخ کشور بوده‌است.
خصوصیت اول آقای دوستم، رهبریت کاریزماتیک اوست و دومی هم، وزنه‌ی سنگین او در جبهه‌های سیاست و قدرت است؛ یعنی شخصیت سیاسی دوستم در تاریخ افغانستان همواره عجین در تمرکز قدرت ترک تباران و کمان‌کش‌ترین وزنه در استقرار و سقوط نظام‌های سیاسی به ویژه در تاریخ پیسین خوانده شده است.
اکنون آنچه که در چارچوب حاکمیت کشور محسوس است، جایگاه او در مسند معاونت نخست ریاست‌جمهوری است؛ سمتی که در نظام دموکراسی کشور نه تنها با چالش جدی مواجه شده، بلکه با تبعید دوستم و طرد معاون اول رییس جمهوری از چارچوب نظام در حقیقت حذف ترکتباران افغانستان نیز از بدنه نظام معنا یافته‌است.
آقای دوستم از شبه‌نظامی آنارشیسم در شمال کشور پا به دنیای سیاست گذاشت، از تکیه‌گاه قدرت قومی قد برافراشت و به قوم ترکتباران در سیاست افغانستان هویت داد.
همین چرخش‌های نظامی او به سیاست بود که دوستم نظامی، تبدیل به رهبر بی‌بدیل کاریزماتیک شد؛ طوری‌که اکنون در بازی های سیاسی به او قدرت‌مندترین بازی‌گر لقب داده می‌شود؛ بازی‌گری که از جایگاه اجتماعی رهبری‌اش همواره؛ چه در دوران حاکمیت استبدادی و چه در نظام دموکراسی گردونه قدرت را مقتدرانه به خواستش چرخانده است.
اکنون اما او با ایجاد چالشی از بدنه نظام و سرپیچی از درون ترکتباران مواجه است؛ چالشی که از میان همه‌ی زاویه‌‌های پنهان آن، فقط حذف نابجای آقای دوستم از جایگاه اجتماعی و حقوقی‌اش در برهه‌ی فعلی آشکارتر به نظر می رسد.
روی هم رفته خیلی ها به این باورند که این چالش نه به نفع دستگاه سیاسی کشور خواهد بود و نه هم حذف او از جایگاه اجتماعی اش به این سادگی ممکن است. هرچند سران ایتلاف “طرح حذف” تا کنون چندین بار باهم چانه‌زنی کرده‌اند، اما هیچ یک آنها تا کنون نتوانسته زمینه عملی سازی این طرح را فراهم کنند. آخرین نمونه‌ی این چانه‌زنی‌ها را می‌توان از دیدار شاکر کارگر، نورالله‌ی سادات، نورمحمد قره‌قین، محمدعالم ساعی و نقیب‌الله‌ی فایق با ارگ ریاست‌جمهوری یاد کرد.
عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست جمهوری افغانستان
بیشتر تحلیلگران سیاسی به این باورند که این بازی‌ها هرگز نمی‌تواند مبنای تغییر ژرفی در حذف دوستم از جایگاه اجتماعی و سمت سیاسی اش باشد. چون از یک طرف او در جامعه‌ی قبیلوی افغانستان تنها شخصیت کاریزماتیکی است که در سیاست افغانستان، اطلس نجات برای ترکتباران قلم‌داد می‌شود. از طرف دیگر، حداقل، جایگاه معاونت نخست ریاست‌جمهوری با آرای مردم مشروعیت یافته‌است.
اکنون اما برای بازیگران طرح حذف او، آنچه دشوار و غیر ممکن به نظر می رسد، شکستاندن تابوی شخصیت کاریزماتیک دوستم و لغو امتیاز سیاسی او است. طرحی که هم در نزد مردم و هم در نظام دموکراسی با یک فرایند سخت و دشواری روبرو شده است.
این باور در دستگاه سیاسی و در نزد عام مردم افغانستان هنوز هم وجود دارد که هویت سیاسی و اجتماعی ترکتباران با نام جنرال دوستم عجین شده و نظام سیاسی نیم بند حاضر بیشترین مشروعیت خود را از آدرس دوستم بدست آورده است. در صورت عملی شدن طرح حذف هم کشور را چالش بزرگ امنیتی تهدید خواهد کرد و هم دیگر مشروعیتی برای نظام باقی نخواهد ماند.
خبرگزاری بخدی
